Van handwerkman naar kunstenaar

Vanmiddag sprak ik met Francis Ngaeje, een man van 43 jaar. Hij zat te werken in zijn cabine op het centrum. Francis is een begenadigde kunstenaar en handwerkman. Hij maakt de meest uiteenlopende dingen van diverse gerecycelde materialen: glazen,  bloemen, schilderijen, tassen, speelgoed. Hij heeft er een buitengewoon plezier in creatief te werken en te denken. Zijn geest is scherp. Hij werkt sinds vijf jaar bij Woza Moya. Terwijl ik bij hem zit in de cabine - een leerling zit ingespannen naast me te werken - vertelt hij me zijn verhaal.

'In 1996 begon ik te werken met gerecycelde materialen voor een crèche. Dat was in een buitenwijk van Durban. Ik kwam in contact met een zekere Jonathan, die iets in me begon te zien. Hij vroeg me of ik zijn assistent wilde worden in een bedrijfje. Dat kwam echter niet goed van de grond. We gingen verschillende wegen. Ik raakte in een moeilijke periode. Ik scheidde van mijn vrouw en mijn dochtertje bleef bij haar. Het was een moeilijke periode. Om aan geld te komen doe je dan verschillende dingen. Vrienden vingen me op, na jaren probeerde ik weer contact te krijgen met Jonathan. Die bleek in Johannesburg te wonen. Hij kwam naar me toe in Durban en introduceerde me bij Paula Thomson, de manager van Woza Moya, de handwerkshop van het Hillcrest Aids Centre. Zij  zag iets in me en gaf me de kans om mijn talenten te ontwikkelen. Er was nog niet zoiets als een recycleproject en zij gaf mij de kans om dit te ontwikkelen. Ik werk hier met veel plezier. Deze plaats is mijn thuis. Meer mijn thuis dan mijn eigen thuis. Ik heb het hier beter dan in mijn eigen familie. Je kunt hier naar toe komen met een glimlach. Mensen vragen naar je, je kunt je problemen met elkaar delen.'

'Waar ik van droom: dat mijn dochter van inmiddels 22 haar universitaire opleiding kan beginnen en afronden. Het is moeilijk om dat te financieren. En waar ik voor mezelf van droom: dat ik hier kan blijven en verdere kansen kan krijgen om mijn werk verder te brengen. Nu gaat dat onder de vlag van  Woza Moya, maar misschien lukt het later om iets voor mezelf te doen. Ik heb geen haast. Het gaat me niet om geld. Het gaat me om het plezier, de vreugde, in het werk. Om uit iets nutteloos iets moois te maken. Ik kijk met nieuwsgierige ogen rond en zie veel schoonheid.'

'Je vraagt me naar compassie, wat compassie is. Voor mij heeft dat te maken met deze plaats: een plaats van liefde en hoop. Zonder liefde is het leven geen leven. Liefde is het woord dat van  alle andere woorden het meest belangrijke is. Ik ben religieus. Ik geloof dat God mensen naar zijn beeld maakte. En daarmee wordt niet bedoeld dat we lichamelijk op God lijken, maar dat we wat liefde betreft op God lijken.'

Ik vertelde hem dat volgens mij God heel veelkleurig moet zijn, omdat er mensen met diverse kleuren, culturen, geaardheden zijn. Als mensen zo veelkleurig zijn, is God dat ook, want we zijn immers naar zijn beeld geschapen. Francis moest erom lachen. Ik heb bewondering voor mensen als Francis. Zijn levensvreugde werkt aanstekelijk. Dat hij uit afgedankte spullen iets creatiefs, iets kunstzinnigs weet te scheppen vind ik prachtig. En hij weet met verve te filosoferen over het leven en over God. Een mooi mens.

Eeuwout